Ortak ihtiyaçların işbirliği ve dayanışma ruhuyla karşılanması amacıyla kurulan kooperatiflerde, kimi zaman ortakların ve yöneticilerin yeterli bilgiye sahip olamamalarından kimi zaman ise kötü niyetli yöneticilerin eylemlerinden dolayı ortakların mağduriyetine yol açan mevzuata aykırı eylem ve işlemlerle karşılaşılabilmektedir.
Bu nedenle, kooperatif ortak ve yöneticilerinin iş ve işlemlerinin denetime tabi tutulması gelecekte karşılaşılabilecek sorunların önüne geçilmesi ya da varsa işlenmiş olan suçların ve sorumluların tespiti açısından büyük önem taşımaktadır.
Kooperatifler kanununda değişiklikler yapan 7339 sayılı kanun 21.10.2021 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Anılan kanun ile 1163 sayılı kanunun denetçi seçimine ilişkin 65.ci maddesi ile dış denetçi başlıklı 69. Maddelerinde çok önemli değişiklikler yapılmıştır.
Özetle kooperatiflerde dış denetimin SMMM/YMM ve BAĞIMSIZ DENETÇİLER tarafından yapılabileceğine dair düzenlemeler konusunda bakanlık tarafından uygulamaya yönelik yönetmelik
1 şubat 2022 tarih ve 31737 sayılı resmî gazete yayınlanmıştır.
Yönetmelikteki bazı tanımlar aşağıdaki gibidir.
Yönetmelikte Kooperatiflerde Dış Denetim: Finansal tablolardaki bilgilerin, mevzuatta belirtilen esaslara uygunluğu ve doğruluğu hususunda, denetim tekniklerinin uygulanarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesini ve değerlendirilerek rapora bağlanmasıdır.
Yönetmelikte Dış Denetimin Kapsamı: Bağımsız denetçiler, ilgili bakanlıkça dış denetimle yetkilendirilen birlik veya merkez birlikleri nezdinde gerçekleştirdikleri denetimler dışındaki denetim faaliyetlerini, bu yönetmelik kapsamında yürütür. Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu içerisinde yer alan finansal bilgilerde dış denetimin kapsamı içindedir.
Yönetmelikte Dış Denetimin Konusu: Kooperatiflerin ve finansal tablolarının tabi olduğu;1163 sayılı kanun, 6102 sayılı kanun ve 213 sayılı kanun ve ilgili mevzuatına göre hazırlanıp hazırlanmadığı, Gelir ve giderlerinin dayanağını oluşturan belgeleri ile bilanço hesaplarının defter, kayıt ve belgelerle uyumlu olup olmadığı, ilgili mevzuata uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği hususları dış denetimin konusunu oluşturur.
Dış denetime tabi kooperatifler ve dış denetim yaptırmamanın sonuçları
MADDE 15 – (1) Aşağıdaki şartlardan birini sağlayan faal kooperatifler dış denetime tabidir:
a) Tarım satış, tarım kredi, esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet, pancar ekicileri kooperatifleri.
b) Yapı ruhsatı alınmış ve ortak sayısı 100 veya daha fazla olan yapı, turizm geliştirme ve gayrimenkul işletme konularında faaliyet gösteren kooperatifler.
c) Faaliyet konusuna bakılmaksızın 30 milyon Türk lirası ve üstü net satış hasılatı olan kooperatifler.
ç) Faaliyet konusuna bakılmaksızın 2.000 ve daha fazla ortağı bulunan kooperatifler.
(2) Kooperatifler art arda iki hesap döneminde birinci fıkranın (c) bendindeki şartı sağlamaları durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren dış denetime tabidir. Kooperatiflerin yıllık net satış hasılatı hesaplanırken vergi mevzuatı çerçevesinde kamu idarelerine sunulmak üzere hazırlanan son iki hesap dönemine ilişkin bilanço ve gelir tablosu dikkate alınır. Art arda iki hesap döneminde yıllık net satış hasılatı birinci fıkranın (c) bendinde belirlenen rakamın altında kalan kooperatifler müteakip hesap döneminden itibaren dış denetim kapsamından çıkarılır. Ancak müteakip dönemde bu şartı sağlaması durumunda bir sonraki dönemde dış denetim kapsamına dahil olur.
(3) Kooperatiflerin yıllık net satış hasılatının hesaplanmasında varsa bağlı ortaklıkların ve iştiraklerin yıllık net satış hasılatı da dikkate alınır.
(4) Kanuni yükümlülükleri nedeniyle 6102 sayılı Kanunun ilgili hükümleri kapsamında bağımsız denetim yaptıran kooperatifler, bu Yönetmelik uyarınca yaptırmaları gereken dış denetimden muaftır.
(5) Bu Yönetmelik uyarınca dış denetime tabi olduğu halde söz konusu denetimi yaptırmayan kooperatiflerin finansal tabloları, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu ve ibra konularında alınan genel kurul kararları geçersizdir.
Yönetmelik uyarınca KGK Resmi Siciline kayıtlı olan BAĞIMSIZ DENETÇİLER herhangi bir eğitim almaksızın doğrudan KOOPERATİF DIŞ DENETİMİ yapmaya yetkili kılınmışlardır.
Bağımsız Denetçiler dışında kalan SMMM/YMM ve birliklerin denetim kadrolarında yer alan kişiler 80 saat eğitim aldıktan sonra denetim yapabileceklerdir.
Başkent Bağımsız Denetim ve Danışmanlık AŞ bünyesindeki Bağımsız Denetçiler Kooperatif Dış Denetimleri konusunda yetkin kişilerdir.
Şirket olarak kooperatif dış denetimleri ve kooperatifçilik eğitimleri ile ilgili olarak iki ayrı web sitesi oluşturmuş bulunmamaktayız.
www.kooperatifdenetciligi.com
www.kooperatifokulu.com